13 juli – 11 augustus 2019

Ook dit jaar gaan we in de zomervakantie weer op pad. De eerste stap is dan de bestemming kiezen en dat is best lastig omdat er nog zoveel mooie plekken op aarde zijn! Het was op zich snel duidelijk dat we richting Zuid-Amerika wilden gaan. Patagonië valt helaas af, want daar is onze zomer geen juiste reisperiode voor. Bolivia en Ecuador (inclusief Galapagos) stonden ook hoog op de lijst, maar het is uiteindelijk Peru geworden. Peru is namelijk zo groot dat het vanalles te bieden heeft (hooggebergte, kust, jungle enz).

We kwamen uit bij de reisorganisatie Better Places, waar vrienden al goede ervaringen mee hadden. Better Places werkt met lokale reisspecialisten en zo kwam ik in contact met Agnes die een mooi reisvoorstel voor ons heeft gemaakt, helemaal gebaseerd op onze wensen. We hebben ervoor gekozen om het dit jaar eens anders te doen: niet zelf gaan rondrijden maar bijna alle mogelijke vervoersmogelijkheden te benutten (auto, vliegtuig, trein, boot).

De reis is grofweg in drie gedeeltes in te delen. Eerst gaan we ruim een week naar omgeving Cusco, vervolgens gaan we een week naar het Amazonegebied en vervolgens gaan we nog zo’n twee weken naar Noord-Peru. De globale route is te zien in onderstaand kaartje. Dit is voor het eerst dat we gaan verblijven op hoogtes waar kans is op hoogteziekte. Zoals te zien is op het hoge kaartje bevinden we ons een groot gedeelte van de reis rond de 2700 meter (overnachtingen).

In onderstaande afbeeldingen zijn de drie onderdelen in meer detail te zien. We vertrekken zaterdag 13 juli vanaf Amsterdam naar Lima met KLM. Hier verblijven we 1 dag en vervolgens vliegen we 15 juli met LATAM naar Cusco waar we de eerste dagen gaan overnachten in Ollantaytambo (minder hoog, dus betere acclimatisatie). Vervolgens doen we de door Better Places ontwikkelde koffieroute waarbij we bij een lokale koffieboer overnachten en het koffieproces uitgelegd krijgen. De koffieroute eindigt met een bezoek aan Machu Picchu. Vervolgens verblijven we nog twee dagen in Cusco. Op 23 juli vliegen we van Cusco naar Puerto Maldonado waar we een 5-daags jungle programma van Rainforest Expeditions doen, waarbij we voornamelijk overnachten bij het Tambopata Research Centre.  Tijdens het programma staan een aantal wandelingen en bezoeken aan “clay licks” op de planning waar we verschillende soorten ara’s hopen te zien. Op 27 juli vliegen we van Puerto Maldonado naar Lima en de volgende dag vliegen we door naar Cajamarca. In het noorden maken we kennis met de vele andere culturen (naast de Inca cultuur) die in Peru geleefd hebben. We bezoeken hier verschillende opgravingen maar gaan ook op zoek naar bijzondere vogels, want Peru staat ook bekend om zijn enorme diversiteit aan vogels. In het noorden verplaatsen we ons vooral via prive-taxi’s en via nachtbussen. We eindigen de reis in het berggebied van Huaraz, hier zijn de hoogste bergen van Peru te vinden zijn. We verblijven hier bij de lokale gemeenschap van Vicos waar we een kijkje zullen nemen in hun dagelijkse leven. Vervolgens nemen we de nachtbus terug naar Lima waar we dan 10 augustus weer terugvliegen naar Amsterdam.

Zaterdag 13 juli: bienvenidos a Peru

De reis begon eigenlijk al op donderdag. Toen hebben we via Skype de route uitgebreid doorgenomen met Agnes. Vervolgens zijn we op vrijdagavond (zoals gewoonlijk) naar Schiphol gereisd. Elk jaar wordt de delegatie die ons komt uitzwaaien groter. Misschien willen ze weten of we echt weg zijn ;-). Dit keer hebben we geslapen bij het Steigenberger hotel en dat is goed bevallen, gelukkig niet zo’n drukke shuttle als bij de Ibis hotels. Onze vlucht ging vandaag pas om 12:35, dus we zijn rond 9:00 richting Schiphol gegaan (met in gedachte die lange rij van vorig jaar). De drukte viel echter goed mee (denk omdat we later waren) en we waren met een uur door bagage afgifte en security. Daarna hebben we even wat gegeten en toen was het al bijna tijd om te boarden. De vlucht was prima (op een irritante voor buurvrouw na) en we hadden mooi zicht op het Amazone gebied van Brazilie en Peru en op de bergen van de Andes. Eenmaal in Peru moesten we weer door de douane (weer een stempel erbij..) en stond onze chauffeur ons al op te wachten. Het was weer even wennen aan het drukke wegverkeer (wat blijkbaar nog meeviel omdat het zaterdag was) en al het getoeter van mensen die vonden dat het niet snel genoeg ging. Eenmaal in het hotel hebben we nog even met de eigenaresse en andere gasten gepraat en zijn daarna gaan slapen. Zo’n 12,5 durende vlucht hakt er toch in.

Zondag 14 juli: een smaakvolle dag in Lima

We hebben goed geslapen en eten rond 8 uur ons ontbijt. Om 9 uur komt onze gids Alexandra ons halen. We gaan vandaag met haar op pad om de stad Lima te verkennen. Ook Pilar uit Spanje gaat met ons mee. Ons hotel ligt in de wijk Miraflores, de gezelligste en meest veilige wijk van Lima, aldus Alexandra. We beginnen de tour bij de markt van Surquillo. Hier stoppen we bij een kraampje en mogen we gelijk het typisch Peruaans ontbijt voor de zondag proberen. Het is de tamal en we mogen zowel de vegetarische als de variant met kip proberen. Het bestaat voornamelijk uit mais en is behoorlijk zwaar als ontbijt, maar wel lekker om te proberen.

Vervolgens gaan we naar de markt, waar we verschillende kraampjes bekijken. Het valt op dat sommige groente en fruit veel groter zijn dan in Nederland. De markt heeft naast groente en fruit ook een vlees en visafdeling.

Na wat rondgelopen te hebben is het tijd om te proeven! We kregen tien verschillende soorten fruit om te proberen die in smaak varieerde van zuur tot zeer zoet. Wel heel lekker en interessant (voor Alexandra als ze dit leest).
Na het fruit mochten we ook nog wat typische snacks proberen. Dit waren onder andere mais en chips.

Toen onze buik volzat gingen we met de bus naar downtown Lima. Daar hebben we de verschillende pleinen bezocht en heeft Alexandra ons verteld over de geschiedenis van Peru. In het cultureel centrum hebben we nog even naar verschillende kledingstijlen gekeken en we sloten af met een pisco sour (de nationale alcoholische drank van Peru) proeverij.

Vervolgens zijn we weer met de bus teruggegaan naar Miraflores en hebben we samen met Alexandra en Pilar een late lunch gehad, waar we ook nog de beroemde ceviche hebben geprobeerd. Al met al dus een hoop nieuwe smaken leren kennen vandaag.

Na afscheid genomen te hebben zijn wij nog even naar het centrum van Miraflores gelopen. Hier was namelijk een parade voor de nationale feestdag van Peru (eind juli). Was erg indrukwekkend om te zien: allemaal Peruvianen met vlaggetjes kijkend naar “the pride of Peru”, zoals dansgroepen, de brandweer en marching bands.

Toen we weer terug waren in het hotel hebben we nog een hele tijd met de eigenaresse gesproken en zijn daarna vroeg naar bed gegaan. Morgen vliegen we naar Cusco, en we worden om 4:40 opgehaald daarvoor.

Maandag 15 juli: naar de Andes

Het was vroeg opstaan vanochtend. Om 4:40 werden we opgehaald door Walter. Het voordeel van zo vroeg gaan is dat er amper verkeer op de weg is en we waren dus ook in 20 minuten bij het vliegveld. Daar was het alleen wat drukker, blijkbaar gaan er veel binnenlandse vluchten op de vroege ochtend. Onze vlucht met Latam was rond 7:20. We hebben een hele tijd moeten wachten voordat we konden opstijgen maar eenmaal in de lucht waren we binnen een uur in Cusco. De vlucht ging over de Andes, waar we dus weer goed zicht op hadden.

In Cusco was het even naar adem happen, van zeeniveau naar 3400 meter is toch even wennen. Alles ging even in slowmotion. Op het vliegveld stond Milagros van responsible travel Peru (lokale organisatie van better places) ons op te wachten en hebben we de komende dagen even doorgenomen. Ook heeft ze ons geholpen geld op de simkaart te zetten, die we van hun gekregen hebben. Zo kunnen we altijd bellen in geval van nood en daarnaast hebben we ook een whatsapp groep waar we bijvoorbeeld de boarding passen voor de vlucht vandaag op krijgen. Na de korte briefing gingen we op pad met chauffeur Cesar. Hij bracht ons naar ons hotel met enkele tussenstops.

Als eerste stopte hij even in Poroy om een snack te kopen. Het leek op kroepoek, maar het was gemaakt van varkenshuid en heette toqto. Daarna zijn we gestopt bij een textiel coöperatie in Chinchero. Hier konden we verschillende dieren bekijken en werd verteld hoe ze de wol van de alpaca kleuren met natuurlijke kleurstoffen. Daarna werd natuurlijk de koopwaar getoond en hebben we uiteindelijk een sjaal/muts combinatie van alpaca wol gekocht.

Vervolgens zijn we gestopt bij een uitzichtpunt over de heilige vallei. Maar ook onderweg waren er mooie uitzichten.

De volgende stop was Maras. Hier zijn zoutpannen te zijn die al sinds de incatijd in gebruik zijn. Het zout komt vanuit water dat weer vanuit de bergen komt. Door de zon verdampt het water, maar het zout blijft liggen. Er worden verschillende soorten zout gewonnen (qua kleur) en een groot gedeelte is voor export naar met name Frankrijk.

De laatste stop is even verderop bij Moray. Het is niet helemaal zeker wat deze circulaire terassen zijn, maar waarschijnlijk was het een landbouw experimenten gebied uit de Inca tijd. Er is namelijk verschil in temperatuur tussen de onderste bovenste terassen en zo konden ze kijken welke gewas waar het beste groeide.

Daarna was het tijd om door te rijden naar Ollantaytambo. Bij Maras en Moray moesten we ook kleine stukjes afdalen en weer omhoog lopen en dat ging toch wat lastiger dan normaal. Ollantaytambo ligt iets lager (2800 meter) dus is beter om te acclimatiseren. De rest van de middag hebben we het dan ook rustig aan gedaan. Een beetje rondgelopen door het oude Inca stadje en wat gegeten. Morgen gaan we de stad wat beter verkennen.

Dinsdag 16 juli: een dagje op adem komen

Vandaag hebben we een ‘vrije’ dag in Ollantaytambo. We slapen uit tot 7 uur en  gaan ontbijten. Ze hebben bij het hotel een lieve, speelse 4 maanden oude puppy genaamd Lulu. Dat is leuk entertainment op de vroege ochtend. Na het ontbijt vertrekken we richting de ruïnes van Ollantaytambo. Hierop hebben we ook zicht vanaf onze kamer. In de middag is het net een mierennest omdat dan alle bussen komen die een tour maken door de heilige vallei vanuit Cusco. In de ochtend zijn er echter veel minder mensen. De ruïnes zijn van een oud fort, en is 1 van de weinige plekken waar de Spanjaarden een slag verloren hebben. Naast dat het een fort was, werd er ook aan landbouw gedaan. Te zien aan de terrassen, die heel hoog zijn als je er zelf naast staat. Het is best een klim naar de top, waar het “militaire” gebied is. Ook is hier tempelcomplex, met de tempel van de zon, die met name belangrijk is op 21 juni en 21 december.

Eenmaal weer beneden is er nog een religieus gedeelte en een heel irrigatie systeem. Het hele complex is behoorlijk groot en we hebben er een paar uurtjes doorgebracht.

In de middag eten we een cheesecake bij la esquina op het grote plein. Hier zien we de eerste grote toeristenbussen al aankomen. Het is leuk om de mensen hier te bekijken.

Daarna gaan we een klein stukje omhoog naar de andere ruines, die aan de andere kant van het dorp liggen. Deze heten Pinkuylluna. We lopen niet helemaal naar boven, want het is een stevige klim over oneven traptreden. Maar na een stukje omhoog te hebben gelopen hebben we al een mooi zicht op de andere ruines en en het dorpje.

We sluiten de dag af bij het choco museo, waar in het kort het productieproces en de geschiedenis van chocolade wordt uitgelegd. En natuurlijk drinken we ook een hot chocolate, maar dat valt behoorlijk zwaar!

We eten weer bij Apu Veronica, net zoals gisteren. Vanaf onze zitplaats zien we goed de toeristenstroom die van de ruines naar het treinstation gaat. Het dorpje lijkt een beetje op Valkenburg, met al die dagjesmensen.

Woensdag 17 juli: de benen strekken
Vandaag is het tijd voor het eerste stuk van de koffieroute. Deze route is door Better Places ontwikkeld en brengt je in contact met koffieboeren in het gebied rond Machu Picchu. We worden om kwart over 7 opgehaald door onze gids voor de komende dagen, Andy. We nemen alleen onze rugzak mee, de rest blijft in Ollantaytambo, want daar komen we vrijdag terug. We gaan eerst met een taxi naar het begin van de route. De rit duurt zo’n 2 uur en onderweg gaan we over een bergpas van 4300 meter, voor we afdalen tot onder de 2000 meter.  Normaal zijn er mooie uitzichten op Apu Veronica bovenaan de pas, maar vandaag is het helaas mistig.

Na Santa Maria te hebben gepasseerd, komen we een stukje verder aan bij het begin van de wandeling. Het gaat al gelijk een stuk omhoog. Uiteindelijk lopen we zo’n 8 km, met een stijging van zo’n 700 meter. Tijdens het stijgen stoppen we onderweg nog bij een plek om even wat te drinken. Ook zien we onderweg al wat koffie plantages, koffieplanten groeien graag in de schaduw dus er staan altijd grote planten bij. Verder zien we coca plantages, het zijn maar kleintjes, voor de bladeren die 4 keer per jaar geoogst worden en die hier veelvuldig gebruikt worden om te kauwen. Een stuk van de wandeling is over een oud Inca pad. Eenmaal bovenaan hebben we een prachtig uitzicht over de vallei waar beneden de Urubamba rivier stroomt. Dan is het tijd om naar beneden te gaan. Heel veel trappen (met een fijne afgrond ernaast) volgen, ik ben blij met mijn wandelstok! Uiteindelijk komen we aan bij het huisje van koffieboer Alejandro, waar we een snack en limonade krijgen.

Daarna worden we opgehaald met een taxi en gaan we naar het huis van koffieboer Enrique, dat ook mooi ligt. We krijgen een lekkere late lunch en besluiten morgen de rest van de activiteiten te doen. We spreken nog een tijd met Andy over vanalles en nog wat een om 7 uur krijgen we avondeten. Na nog een leuk kaartspelletje te hebben gespeeld is het tijd om te slapen.

Donderdag 19 juli: van de rust naar de drukte
In de ochtend worden we wakker met regen. Er komt een aardig buitje over bij Enrique, maar een half uur later schijnt de zon alweer. We genieten van een heerlijk ontbijt met allemaal vers fruit uit eigen tuin en versgemalen koffie. Daarna is het tijd voor uitleg over het koffie proces. Eerst vertelt Enrique over zijn licentie voor organische koffie. Deze moet elk jaar vernieuwd worden.  Hij heeft 3 hectare met koffieplanten, vier verschillende soorten: arabica, Catimor, borboun en geisha. Elke plant heeft zijn eigen eigenschappen. Catimor is bijvoorbeeld productiever en heeft grotere bonen dan arabica. Maar de smaak is minder geliefd, dus arabica verkoopt beter. 

Daarna mogen we zelf het veld in om bonen te plukken. Enrique is hier duidelijk veel beter in, hij gaat als een sneltrein. Na het plukken laat hij ons nog wat verschillende planten zien zoals de arabica amarilla met gele bonen (de smaak is hetzelfde).

Na het plukken is het tijd om te persen, dan wordt de schil verwijderd met behulp van water. De bonen blijven dan 24 uur in water om te fermenteren zodat alle suiker eruit is. Daarna worden de bonen enkele keren gewassen en vervolgens moeten ze 6 dagen drogen. Dan kunnen ze verkocht worden.
Wij gaan nog even verder met het proces en mogen de bonen branden. Dat ruikt heerlijk. Als verrassing krijgen we deze bonen ook mee naar huis!

Dan is het helaas tijd om afscheid te nemen van deze familie. Het was een heel bijzondere ervaring om dit mee te maken.

Wij gaan met een taxi naar het station hydroelectrica. Vanaf daar lopen we langs het spoor naar Aguas Calientes. Het is een mooie wandeling door de jungle met veel vlinders en af en toe uitzicht op Machu Picchu dat hoog op de berg ligt.

Eenmaal aangekomen in Aguas Calientes eten we samen met Andy nog avondeten en vervolgens gaan we vroeg slapen. Onze entree tickets voor Machu Picchu morgen zijn om 6 uur, maar we moeten ook nog met de bus naar boven. Lekker vroeg op dus weer.

Vrijdag 19 juli: de oude berg
Het was weer vroeg opstaan vanochtend, snel ontbijten en door naar de bushalte waar we om 5:30 De bus hadden. Het systeem is sinds een paar maanden veranderd. Mensen krijgen nu een vaste entreetijd, eerder mag je niet naar binnen. Vroeger kon dat wel een stond er altijd een lange rij voor de eerste bus. Onze tijd was 6:00 En het ging vrij vlotjes met de vele bussen die klaar stonden. In ongeveer een half uur waren we boven op de berg en na het tonen van ons paspoort mochten we naar binnen. Het was een stukje omhoog lopen en toen hadden we een mooi overzicht over de oude stad. De plek om selfies te maken vonden veel van onze mede bezoekers.

Andy heeft ons veel verteld en uitgelegd over de stad. Het is niet helemaal zeker wat Machu Picchu precies is, maar hoogstwaarschijnlijk was het een plek waar geleerden(De hogere uit de samenleving) kwamen om kennis uit te wisselen. Om een plek als Machu Picchu te bouwen en onderhouden zijn een aantal dingen nodig. Het belangrijkste is een waterbron, daarnaast zijn de terrassen belangrijk voor voedselvoorziening. De Inca kenden geen papier, maar gebruikte modellen voor de bouw van Machu Picchu.

Na het uitzicht dalen we af naar de stad. Andy gaf uitleg over de huizen en de bouw. In alle huizen waren nissen te vinden waar persoonlijke spullen en voedsel kon worden opgeslagen. De huizen hadden geen deuren omdat iedereen spullen uitruilde, zo waren er geen waardevolle spullen in huis.  Het huis van de koning (=Inca) had een iets andere, mooiere bouw. Nog mooier was de afwerking van de zonnetempel, die vooral bij de winter zonnekering (Hier 21 juni) belangrijk is omdat het licht dan precies door de raam valt. Bij de tempel waren ook drie ramen te zien die staan voor de drie lagen van geloof van het volk. De condor voor de lucht, de poema voor de kracht en de slang voor wijsheid.

Bij het huis van de koning en bij de priester waren ook spiegels van water, waarmee men naar de hemel kon kijken en zo voorspellingen kon doen over de toekomst. Bijvoorbeeld wel of geen goed jaar voor landbouw.

De terrassen zijn vooral richting het oosten zodat er zoveel mogelijk licht op valt. Waarschijnlijk was dit, net zoals moray, een gebied waar geëxperimenteerd werd of gewassen op deze hoogte konden groeien.

Na de rondleiding hebben we afscheid genomen van Andy, een heel fijne gids. We hebben nog heel kort zelf rondgelopen, maar de mooiste delen hadden we al gezien en we mochten niet terug. Het begon ook nog te regenen dus zijn we weer met de bus naar aguas calientes terug gegaan en hebben de middag op een bankje op het plein gezeten. Even bijkomen van alle indrukken van de laatste dagen.

Rond half 4 lopen we richting het treinstation waar we om 20 over 4 de trein hebben richting Ollantaytambo. We zijn niet de enigen, het is behoorlijk druk. Onderweg begint het weer een beetje te miezeren en dat levert een mooie regenboog op.

Zaterdag 20 juli: terug naar Cusco

Vandaag konden we uitslapen! We werden pas om 10 uur opgehaald door onze gids van vandaag, Carla. Als chauffeur hadden we oude bekende, Cesar. Het einddoel vandaag was Cusco, maar onderweg zijn we weer een aantal keren gestopt. De eerste stop was bij het mooie museo Inkariy, waar in 10 zalen de verschillende culturen van Peru werden toegelicht. Eerst een zaal met algemene informatie en replica’s van keramiek en maskers etc. Daarna een zaal waar een scene werd uitgebeeld met levensechte poppen. Dit was echt heel mooi gedaan met heel veel details. Carla heeft veel uitgelegd over de verschillende culturen en sommige gaan wij later nog bezoeken wanneer we naar het noorden gaan. In alle culturen was goud belangrijk, niet omdat het waardevol was maar omdat het de tranen van de zon waren en dus belangrijk voor de hogere in de samenleving. Wel waren er duidelijke verschillen te zien, zo waren de Nasca mensen relatief vredelievend en gericht op het vinden van water (ze woonden in de woestijn), terwijl de wari mensen hun rijk vergroten door het ritueel onthoofden van hun tegenstanders. De Paracas hadden een interessante manier van begraven, mensen werden in foetus houding ingepakt in zo’n 15 kleurrijke en met symbolen versierde dekens en werden zo ondergronds begraven.

Na het museum hebben we de ruïnes van Pisac bezocht. Ook hier zijn weer veel terrassen te zien, omdat het een belangrijk agrarisch gebied was. De terrassen worden in Quechua andenes genoemd. Dit is ook de reden dat de bergketen de Andes heet. Toen de Spanjaarden kwamen en vroegen waar Cusco lag, kregen ze als antwoord achter de andenes. Ook zijn er in de rotswanden grotten te zien waar de mensen begraven werden. Inca moesten altijd gemummificeerd worden. De belangrijke mensen werden begraven in een mausoleum, de andere mensen in een grot. Dit moest de baarmoeder van moeder aarde voorstellen. De mensen werden ook in foetushouding begraven, zodat ze opnieuw geboren konden worden in het hiernamaals. Daarom is de regenboog ook belangrijk, deze staat voor de overgang. Waarschijnlijk werden de mensen begraven met veel goud, maar dit was al geplunderd door de Spanjaarden.

Vervolgens zijn we naar het dorpje Pisac gereden en hebben daar nog een atelier van een zilversmid bezocht. Zilver zijn de tranen van de maan en is daarom ook belangrijk. In Pisac wordt veel zilversieraden geproduceerd. We kregen een korte uitleg over het maken van het zilver: het wordt gemixt met koper om het harder te maken. Voor de kleuren kunnen natuurlijke kleurstoffen worden gebruikt, hiervoor worden vooral stenen en schelpen gebruikt.

Na de lunch in Pisac zijn we nog gestopt bij manos de la comunidad, een lama en alpaca boerderij, waar we de verschillende soorten van de “sud americanos camelidos” hebben gezien. De leukste is de rastafari alpaca, met zijn superlange haren die ook over de ogen vallen. We hebben hier een uitleg gekregen over het herkennen van  echte baby alpaca spullen. Baby alpaca is de eerste scheerbeurt van de alpaca wanneer ze 2 jaar oud zijn. Dit is heel zachte wol en daardoor prijziger. Nog prijziger is vicuna wol, deze is superzacht.

Daarna zijn we doorgereden naar ons hotel in Cusco. Hier verblijven we in het ninõs hotel. Dit hotel is opgericht door de Nederlandse Jolanda en steunt Peruaanse straatkinderen door te zorgen voor drie dagelijkse maaltijden voor zo’n 600 kinderen.

Zondag 21 juli: de Spaanse invloed op Cusco

Vandaag hebben we een wandeltour door Cusco, weer met gids Carla, maar ook met een ander Nederlands gezin. We gaan eerst met de taxi naar de berg op. Hier bezoeken we qenko, een archeologische plek. Qenko betekent labyrint in Quechua omdat het ook wel een labyrint lijkt. Het was een heilige plek voor de Inca, waar waarschijnlijk mummificatie van de hogeren van de samenleving plaatsvond. Voor de ingang staat een grote steen, die vroeger een poema moest voorstellen maar die helaas vernietigd is door de Spanjaarden.

Daarna zijn we doorgelopen naar Cristo blanco, een miniatuurversie van degene in Brazilië. Dit standbeeld staat ook hoog boven de stad, dus we hadden een mooi uitzicht over deze vijfde grootste stad van Peru.

Vervolgens zijn we doorgelopen naar Sacsayhuaman (ook wel sexy woman genoemd door toeristen). Dit was ook een tempelcomplex uit de Inca tijd. Cusco was gebouwd in de vorm van een poema en Sacsayhuaman was het hoofd. Het was de belangrijkste tempel in het hoger gelegen gedeelte van Cusco. Ook hier is de ongelooflijke bouwkunst van de Inca zichtbaar. Vroeger was de tempel waarschijnlijk bekleed met goud en zilver, maar dat is natuurlijk allang weg (die Spanjaarden weer).u

Daarna zijn we via veel trappen naar beneden gelopen en kwamen we uit bij de wijk San Blas. Hier hebben we geluncht en vervolgens hebben we nog de tempel van de zon bezocht, ook wel inti kancha genoemd, de belangrijkste tempel in het incarijk, gewijd aan de god van de zon. Het was enorm druk omdat de tempel op zondag maar 2 uur open is. Helaas is er van de tempel niet veel over omdat de Spanjaarden er de San Domingo kerk op hebben gebouwd. Een klein gedeelte is nog zichtbaar, voor de rest is vooral de koloniale stijl te zien.

Daarna hebben we afscheid genomen van Carla en de anderen en hebben we zelf nog de kathedraal bezocht. Hier mocht ik helaas geen foto’s maken. Het was wel een mooie kathedraal van binnen, met veel goud en katholieke artefacten. Het grappigste is het schilderij van het laatste avondmaal waar de apostelen een cavia eten. We hebben nog even op het plaza de armas gezeten en zijn toen teruggelopen naar het hotel. Al met al toch weer een flinke wandeling vandaag, maar wel veel gezien en geleerd.

Maandag 22 juli: de keuken in

Vandaag stond een kookles met Selia op het programma. Selia heeft twee restaurants in Cusco en nam ons vandaag mee tijdens de voorbereidingen en het koken van 1 van haar gerechten. Terwijl we op Selia aan het wachten waren merkten we dat het straatleven heel anders is dan gisteren. Rennende kinderen in uniform die naar school moeten, meer getoeter van auto’s die vinden dat het niet snel genoeg gaat. Duidelijk verschil met gisteren, zondag, toen het veel rustiger was. Nadat Selia ons opgehaald had zijn we naar de markt gelopen, niet naar de toeristische San Pedro markt (zoals Selia zegt), maar naar de lokale casccaparo markt. Lekker hectisch met heel veel mensen (en inderdaad geen enkele toerist). We kopen daar vlees (we hebben voor het gerecht lomo saltado gekozen) en groenten.

Daarna gaan we door naar 1 van de restaurants van Selia. We mogen tomaten, uien, peterselie en het vlees snijden. Daarna maken we ook nog een voorgerecht en hoofdgerecht klaar. Beide zijn quinoa kroketten, eentje met groenten en eentje met noten. Als alles gesneden is, is het baktijd. En daarna mogen we het allemaal opeten. Het is een beetje veel, dus we nemen een paar kroketten mee, die eten we later op het plein op.

De rest van de middag doen we rustig aan. We zijn allebei een beetje moe, ik denk gedeeltelijk door de hoogte en ook door de vele indrukken die we in een kleine week al hebben gehad.

Om half 5 zijn we nog even naar de andere vestiging van het hotel gelopen. Van uit daar zijn we naar 1 van de 3 projecten gelopen die mede worden gefinancierd vanuit opbrengsten uit de hotels en restaurants. Er zijn op het moment geen kinderen. Normaal is er een ochtend en middag “ploeg” en twee van elk bij elk project. De kinderen krijgen warme maaltijden en kunnen studeren, lezen, sporten enz. Het is indrukwekkend om te zien. De jongen die ons de rondleiding geeft heeft ook zelf in het project gezeten. 

Dinsdag 23 juli: van de stadsjungle naar de echte jungle

Een reisdagje vandaag, maar we konden wel uitslapen. Rond 10 uur kwam Cesar ons oppikken om naar het vliegveld van Cusco te gaan. Hier hadden we zo’n 2 uur later een kort vluchtje van iets meer dan een half uur naar Puerto Maldonado. Vanuit het vliegtuig waren eerst nog de bergen van de Andes te zien en al snel ging het over op eindeloos groen: het zuidelijk Amazonegebied van Peru.

Bij het uitstappen van het vliegtuig was het verschil al gelijk duidelijk, warm en vochtig. Het was weer even wennen, maar bij iedereen dreef het zweet over het gezicht. We werden opgewacht door mensen van Rainforest Expeditions en werden met een busje naar hun kantoor gebracht. Daar konden we spullen inpakken die we de komende dagen nodig hadden, de rest bleef daar. Gelukkig waren we daar al op voorbereid en waren we snel klaar. We moesten nog even wachten op andere groepen en kregen daarom een lekkere lunch geserveerd vanuit een blad en wat snacks.

Daarna reden we in ongeveer 45 minuten naar de haven waar de boot lag te wachten. Het was inmiddels al bijna 4 uur, dus we zouden sowieso in het donker aankomen. De boottocht begon goed met twee capibara langs de kant, daarna werd het wat minder want het begon behoorlijk hard te regenen en zelfs te onweren. Jammergenoeg ook nog toen we aankwamen bij de lodge voor de eerste nacht, refugio amazones. Vanuit de boot moesten we nog ongeveer 10 minuten lopen naar de lodge en toen zijn we door en door nat geregend. Gelukkig hadden we een regenhoes voor de rugzak, dus de spullen waren verder ok. Door de hoge luchtvochtigheid was drogen van de kleren wat moeilijker. Na aankomst kregen we nog een korte uitleg en avondeten en toen zijn we gaan slapen.

Woensdag 24 juli: EindeLICK

Vannacht heeft het enorm hard geregend en geonweerd. Aangezien de kamers hier maar 3 muren hebben werd de kamer dus af en toe goed verlicht. Toen het even droog was rond 5 uur begon onze oude vriend de brulaap zich te laten horen.

Rond 7 uur was het tijd voor ontbijt en daarna konden we weer teruglopen richting de boot. Helaas was het inmiddels weer gaan regenen en waren we dus weer helemaal nat. Het eerste stuk in de boot regende het ook nog, maar gelukkig werd het daarna droger. Onderweg zagen we nog een capibare familie en een aantal vogels.

Na zo’n 2 uur varen maakte we een stop bij de Chunco claylick. Hier moesten we eerst zo’n 5 minuten over een modderig paadje lopen en kwamen we daarna uit op een uitzichtpunt op de kleilik. Hier hadden we geluk: alle soorten ara’s waren aanwezig. Er waren wel zo’n 70 in totaal, de meeste rood/groene, een paar scarlet en een koppel geel/blauwe. Echt een fantastisch zicht om te zien en voor mij 1 van de redenen dat we hiernaartoe zijn gekomen. Ik was dus helemaal blij.

Nadat de vogels ineens wegvlogen omdat ze ergens van schrokken, zijn we teruggegaan naar de boot. Daarna was het nog zo’n anderhalf uur tot de lodge, het tambopata research center. Hier kregen we eerst weer een welkom en lunch. Daarna konden we even bijkomen van de lange boottocht. Bij de lodge zijn een paar ara’s die graag wat dichterbij komen, het zijn geen huisdieren maar je kunt ze wel goed fotograferen.

Om half vier was het tijd voor onze eerste activiteit, een korte wandeling getiteld introduction to the rainforest. Hier zagen we onder andere de garlic tree, die we al een paar keer geroken hadden. Ook zagen we bladsnijmieren en parkieten hoog in de boom. Verder zagen we nog de walking tree, een palmboom die door nieuwe wortels te vormen zichzelf kan verplaatsen om zo een optimale plek voor het meest zonlicht te krijgen.

Na het avondeten was er nog een lezing van 1 van de onderzoekers van het research centrum. Hij vertelde wat meer over het onderzoek en de ara’s in het algemeen. Als eerste wat het verschil is tussen ara, papegaai en parkiet. De papegaai heeft een korte staart en is relatief klein. De andere twee hebben een lange staart, maar de ara is groot en de parkiet is klein. Er wonen in dit gebied veel verschillende soorten waaronder dus zes ara’s. De ara is als onderwerp gekozen omdat het een zogenaamde umbrella soort is, door de ara te helpen, help je indirect ook alle soorten in zijn leefomgeving, die heel groot is. In Peru wordt het leefgebied vooral bedreigd door (illegale) goudwinning. Sinds de aanleg van de weg tussen Peru en Brazilië een aantal jaar geleden is dit enorm toegenomen. Om het goud te zuiveren gebruiken mijnwerkers kwik, en dot komt vervolgens in de rivieren terecht en zo in de voedselketen. Het onderzoek hier focust zich vooral op voortplanting maar ook op waarom de ara’s naar de kleilik gaan, ze zijn daar namelijk een makkelijke prooi voor roofdieren. Het blijkt dat, mede door de Andes, de grond en de voedingsbronnen van de ara laag zijn in natrium. In de klei zit dit wel. De vogels gaan er met name naartoe wanneer ze jongen hebben. In het voedsel van de jongen is dan ook een hoge hoeveelheid klei gevonden. Een zeer interessante lezing.

Donderdag 25 juli: rustig aan doen

Het was weer tijd om vroeg op te staan. Om kwart over vijf gingen we op weg naar de clay lick dichtbij de lodge. Omdat het weer de halve nacht geregend had waren we niet helemaal zeker of het door zou gaan maar gelukkig wel. Deze clay lick is een van de grootste ter wereld, niet zozeer om de omvang maar om de verscheidenheid aan soorten die er komt. Het was rustig toen wij aankwamen, langzaam kwamen er een paar papegaaien en zagen we wat scarlet macaws in de bomen. Meer werd het helaas deze ochtend niet en we moesten terug voor het ontbijt. Bij het instappen van de boot ging het mis voor mij. Mijn knie verdraaide, wat behoorlijk pijn deed en met moeite ben ik de boot verder ingestapt en daarna heel rustig teruggelopen naar  de lodge. Lopen gaat op zich wel, maar ik kan niet echt druk op de been zetten. 

Na het ontbijt ben ik wel nog meegegaan met een andere wandeling op zoek naar apen. We hebben twee soorten gevonden: de brulaap en de spider monkey, maar de begroeiing is hier best dicht dus het lastig om veel dieren te spotten. 

Na de lunch vond de manager het nodig om mij naar de massage/therapeute van de lodge te sturen. Die heeft mij hele knie ingesmeerd met menthol en me verboden nog te lopen in de middag. Antoine is toen alleen meegegaan met een wandeling over een eiland iets verderop. Hier heeft hij een aantal vogels gezien,maar het was blijkbaar vooral veel,over omgevallen bomen klimmen, dus het is maar goed dat ik niet ben meegegaan.

Toen iedereen terug was van de wandeling heeft de barman ons een les gegeven over pisco sour en hoe je het beste een pisco sour kunt maken. Dit kwam neer op 3 delen pisco, 1 deel suikerwater en 1 deel limoensap. Alles bij elkaar gooien en op het laatst eiwit en dan mixen.

Na het avondeten ben ik wel meegegaan op de korte nachtwandeling die rond de lodge werd gedaan. We zagen jammergenoeg niet veel, mede door het weer van de afgelopen dagen. Mevrouw tarantula wilde ook niet uit haar hol komen, dus we hebben vooral boomkikkers gezien.

Vrijdag 26 juli: verkouden in de jungle

Na weer een koude nacht (we hebben zelfs kruiken gekregen!), waren we weer vroeg wakker. Antoine ging weer naar de kleilik, waar hij vooral veel papegaaien heeft gezien en ik heb wat rondgelopen op de lodge, kijkend naar de ara’s die bezig waren een nieuw nest te maken.

Na het ontbijt zijn we gaan birdwatchen. Door de dichte begroeiing en hoge bomen hier is dat wel een uitdaging. We hoorden veel vogels, maar foto’s maken was lastig omdat ze vaak wegvlogen voor ik ze in focus had.

Na de lunch hebben we nog een wandeling gemaakt in de omgeving van de lodge. Het thema was ‘giants of the amazon’, maar we hebben eigenlijk vanalles bekeken. Timoteo, 1 van de gidsen wilde graag zijn Duits oefenen, dus we hebben de uitleg in het Duits gehad.

Omdat we bij de night walk gisteren geen vogelspin gezien hadden, en dat toch wel echt een dier is dat je hier gezien moet hebben, was de gids Dino zo lief om een extra night walk met ons en een paar anderen te doen. Dit keer kwam mevrouw vogelspin wel uit haar hol. We leerden nog het grappige feit dat deze spinnen ook niet van de kou houden en soms een blad voor hun hol doen om de wind buiten te houden. Op de terugweg naar de lodge zagen we ook nog een paar ogen hoog in de bomen. Dit bleek een olingo te zijn, een nachtdier dat vaak lastig te zien is.

Zaterdag 27 juli: reisdagje

Uitslapen zat er niet in, om 5:15 waren we al op weg naar de boot en begon de lange terugweg naar de haven. Dit keer geen regen, het leek zelfs warmer te worden. We hebben de week te maken gehad met een friaje, die komen soms voor in dit gebied (volgens de gids steeds vaker door klimaatverandering). Rond 11 uur waren we uiteindelijk terug bij het kantoor van rainforest expeditions. Hier hebben we even de koffers herpakt en daarna zijn we met twee Amerikanen gaan lunchen en een ijsje gaan eten in Puerto Maldonado.

Rond vijf uur vertrok de vlucht naar Lima, waar de chauffeur Walter al op ons stond te wachten. We gingen weer naar Residencial Miraflores. De hond, Chicho, herkende me nog en wilde gelijk spelen. We hebben weer heel even met Ana gesproken en zijn daarna direct gaan slapen.

Zondag 28 juli: fiestas patrias Peru

Om vier uur ging de wekker en even later was Walter er al om ons op te halen. De vlucht naar Cajamarca zat maar halfvol en ik denk dat wij 1 van de weinige toeristen waren, dit is dus inderdaad het minder bereisde deel vaan Peru. Gelukkig mochten we bij het hotel gelijk op de kamer om 9 uur. 

Vandaag is de nationale feestdag van Peru, maar helaas was de optocht in Cajamarca gisteren. Morgen is alleen nog een militaire optocht in Lima, toch zijn er nog veel vlaggetjes te zien in de stad. We hebben wat rondgelopen rond her plaza de armas. Verder hebben we het cuarto del rescate bezocht.  Cajamarca is vooral bekend vanwege de veldslag die hier plaats heeft gevonden waarbij de Spanjaarden de incakoning Atahualpa gevangen hebben genomen. De cuarto werd tot tweemaal gevuld met zilver en eenmaal met goud door de inca’s om hem vrij te kopen, maar de Spanjaarden hebben Atahualpa evengoed geëxecuteerd en dat leidde tot de val van het Inca rijk. Het is blijkbaar een belangrijke plek voor Peruanen op deze dag, want er staat een lange rij om een selfie met deze kamer te maken.

Voor de rest doen we het deze dag rustig aan. We moeten weer even wennen aan de hoogte (we zijn weer op 2800 meter) en we zijn allebei verkouden geworden door de reis naar de jungle.

Maandag 29 juli: de omgeving verkennen

Vandaag stond een excursie in de omgeving van Cajamarca op het programma. Om half 9 kwam onze gids Ander en onze chauffeur Christian ons ophalen. Als eerste reden we naar een plein waar alle 14 inca’s (=koningen) te zien waren. Voor de omgeving is Atahualpa het belangrijkste, omdat hij hier gevangen genomen is. Hij wordt altijd met de hand omhoog afgebeeld omdat volgens het verhaal hij heeft gezegd de kamer waarin hij gevangen zat (die wat we gisteren bezocht hebben) tot die hoogte met zilver en goud te vullen om zich vrij te kopen.

Daarna zijn we verder gegaan naar de baños del Inka, iets ten noorden van de stad. Hier is een warmwaterbron waarvan Atahualpa ook graag gebruik maakte. Het verhaal gaat dat hij hier met zeven vrouwen een bad aan het nemen was toen de Spanjaarden Cajamarca binnenvielen. Dat bad is nog te bezichtigen. We hebben even het water gevoeld en dat was echt erg warm. Tegenwoordig zijn er ook thermaalbaden waar het vandaag erg druk was, mede omdat de Peruaanse kinderen ook vakantie hebben tot half augustus. Er waren dus niet veel Europese toeristen maar minstens zoveel Peruaanse.

De volgende stop was bij het natuurlijke meer sulluscocha. Daarna gingen we naar het steenbos los sapitos, wat kikkertjes betekent. Er zouden vormen van kikkers te zien zijn, maar daar had je af en toe wel wat fantasie voor nodig. Daarna zijn we naar Namora gereden, waar we kort een gitaardemonstratie bezocht hebben. 

Vervolgens zijn we gestopt bij laguna san nicholas. Hier maken de bewoners gebruik van rieten bootjes om over het meer te varen. Ook hebben we hier geluncht.

De laatste stop was bij de Ventanillas de Otuzco. Deze ‘ramen’ werden gebruikt om doden te begraven in de pre-inca en in de inca tijd. In de omgeving zijn nog veel meer van de ventanillas te vinden, maar deze zijn de enige die worden onderhouden door de regering.

Daarna hebben we afscheid genomen van Ander en bracht Christian ons nog naar de Santa Apalonia heuvel voor een mooi uitzicht over de stad.

Dinsdag 30 juli: hoge pieken en diepe dalen

Vandaag was een transferdag. Er stond een lange autorit op de planning, maar we konden pas om 11 uur starten vanwege wegwerkzaamheden. Chauffeur Freddy kwam ons ophalen en er stond een zakje met koekjes en water en een klein cadeautje van de reisorganisatie voor ons klaar. Het eerste stuk van de weg ging vooral door kleine dorpjes waar mensen nog op de ouderwetse manier stro verzamelden en op het land werkte. Daarna gingen we iets hoger om vervolgens weer af te dalen tot Celendin, waar we een korte pauze hebben gehouden.

Na de rustpauze (even bijkomen van al het gezigzag over de wegen) begon het mooiste gedeelte van de rit. Eerst reden we nog een stukje omhoog totdat we een mooi uitzicht hadden over Celendin en aan de overkant een mooi uitzicht op de Marañon canyon. Deze canyon is twee keer zo diep als de Grand Canyon en wij moesten helemaal naar beneden. Het was een mooie route, met af en toe een steile afgrond naast de auto, maar de uitzichten waren prachtig.

Onderin de canyon ligt het dorp Balsas op 800 meter. Hier verkopen ze veel fruit, met name mango’s die goed groeien in de vallei. Na Balsas mochten we weer omhoog tot 3600 meter bij de Calle Calle pas. In Balsas was het behoorlijk warm, maar eenmaal boven op de pas was het afgekoeld tot zes graden Celcius en waaide het behoorlijk. Het was wel rond de tijd van de zonsondergang dat we er waren, dus het was wel een mooi uitzicht. 

Daarna was het nog zo’n 45 minuten tot Leymebamba, waar ons hotel lag. We kwamen rond zeven uur daar aan, dus we hebben zo’n 8 uur over de bergweg gedaan. Een beetje duizelig van al het zigzaggen, zijn we op zoek gegaan naar een restaurant. Die had je nog verbazingwekkend veel in dit kleine dorpje. We hebben uiteindelijk gegeten bij restaurant Christobal voor 12 sol (=iets van vier euro) in totaal, een soep en hoofdgerecht, en nog goed ook!

Woensdag 31 juli: Chachapoyas ontrafelen

Vandaag hebben we een vrije dag in Leymebamba. We besluiten een beetje uit te slapen en rond 8 uur te ontbijten. Daarna hebben we wat water gekocht in het dorp en hebben we een taxi gepakt naar het museum van Leymebamba, dat zo’n tien minuten rijden buiten de stad ligt. Hier waren we de eerste gasten van vandaag en volgens mij vond de man van het museum het leuk dat we uit Europa kwamen, want hij heeft gelijk een vijftig minuten durende Engelstalig film opgezet die verslag deed van de opgravingen van de mummies die in dit museum te zien zijn. Na de film hebben we het museum zelf bezocht. Deze bestond uit vier zalen. De eerste zaal ging over de Chachapoyas cultuur. De Chachapoyas, ook wel cloud warriors genoemd, waren het volk dat in deze regio leefde. Ze leefden in een vesting met een metershoge muur, die te benaderen was door een smalle ingang zodat deze makkelijk te verdedigen was. De ruïne van deze vesting zullen we morgen bezoeken, deze heet Kuelap. Verder begroeven deze mensen hun doden in nissen in grotten. 

De chachapoyas zijn uiteindelijk verslagen door de Inca en hebben van de Inca het mummificatie proces overgenomen. Over de invloed van de Inca gaat de tweede zaal en in de derde zaal zijn alle 219 mummies te zien die gevonden zijn bij een begraafplek bij het laguna des condors. Hierover ging ook de film die wij gezien hadden in het begin. De mummies zijn in 1997 meegenomen uit de tombes om te voorkomen dat grafrovers nog meer zouden meenemen dan dat ze al gedaan hadden. Sommige mummies waren beschadigd door machetes van eerdere rovers. Veel mummies waren ingepakt in allerlei doeken, de meesten zijn in die toestand te zien in het museum. Andere mummies zijn uitgepakt en bestudeerd. Uit de film bleek dat, net zoals de Egyptenaren, de chachapoyas de interne organen verwijderden uit het lichaam voor het mummificatieproces. Naast de menselijke mummies zijn er ook dieren, zoals cavia’s gevonden die als voedingsgiften diende. De laatste zaal ging over het huidige Peru.

Na het bezoek aan het museum zijn we aan de overkant wat koffie en een brownie gaan eten bij het KentiKafe. Dit cafe is bijzonder omdat er veel kolibries afkomen op het suikerwater dat ze daar kunnen krijgen.

Daarna lopen we terug naar Leymebamba over het oude pad, dat ook gebruikt wordt om vee te vervoeren. Zo zien we iemand die koeien naar beneden probeert te krijgen, maar de koeien hebben niet veel zin. Later zien we ze alsnog naar beneden komen onder begeleiding van twee paarden. We zien ook veel andere paarden juist omhoog gebracht worden.

Na de wandeling hebben we nog even wat fruit en koekjes gegeten op het plein. Dit dorpje is een stuk rustiger dan de andere plekken waar we tot nu toe op een plein hebben gezeten. Hier komt niemand langs om te vragen of onze schoenen gepoetst moeten worden of dat we zonnebrillen willen kopen.

Donderdag 1 augustus: allerlei vormen van transport

Om 8 uur kwam onze gids voor vandaag,  Pamela, en de chauffeur Carlos ons oppikken bij het hotel. We reden richting het noorden en ongeveer een uurtje later waren we bij het dorpje Tingo. Hier is de start voor de kabelbaan naar het machu picchu van het noorden,  Kuelap. Deze kabelbaan is pas in 2017 geopend. Voor die tijd moest je zo’n 2,5 uur over bergwegen rijden. Nu moet je eerst 10 minuten met de bus en daarna zo’n 20 minuten in de kabelbaan die een lengte heeft van 4 km en een afstand overbrugt van zo’n 1000 hoogte meters. 

Eenmaal boven waren we dus op ongeveer 3000 meter. Het was daarna nog een stukje klimmen naar de ingang van het oude fort. Kuelap was het grootste fort van de chachapoyas. Dit volk bouwde altijd hoog op de bergen zodat ze zichzelf goed konden verdedigen. Ze waren namelijk een oorlogszuchtig volkje. Kuelap is vooral bekend om zijn hoge en lange muur die nog grotendeels overeind staat. We gaan het fort in via ingang 3, die met name gebruikt werd voor voedsel transport. Kenmerkend voor de ingangen is dat ze steeds smaller worden tot dat op het einde maar 1 persoon erdoor past.

In het fort zien we veel restanten van woningen. De oorspronkelijke chachapoyas vorm is rond, maar er is ook invloed van de inka te zien in de vorm van langwerpige gebouwen, met name in het hogere gedeelte. In het lagere gedeelte zijn restanten van zo’n 500 ronde woningen te zien. Kenmerkend is een rij stenen die dienst deed als hok voor de cavia’s die gegeten werden. Daarnaast hadden de meeste huizen een soort kelder waarin voedsel werd opgeslagen of juist botten van overledenen. De chachapoyas deden ook botten van overledenen in de muren verwerken.

Sommige woningen zijn versierd met typische chachapoyas symbolen. De diamanten vormen staan voor de slang, andere staan voor de poema.

Aan het einde van de rondgang stond de tempel waar men offeringen deed. Ook had je daar 360 graden zicht op de bergen om het fort. Ideaal voor de verdediging dus.

Na de rondleiding zijn we naar een restaurant gelopen dat typische streek gerechten maakt. We kregen gallina guisada, dat erg lekker was.

Daarna zijn we terug gelopen naar de kabelbaan, maar er stond een erg lange rij om weer naar beneden te gaan. We moesten dus even wachten. De normaal zo rustige Peruanen werden wat bozig toen een paar mensen probeerden voor te kruipen.

Uiteindelijk was het half vijf toen we beneden waren. We zijn doorgereden langs de rivier en stopte even verder op om een stukje met een bootje te varen om Macro te bezichtigen. Om bij de boot te komen moesten we met een huara over de rivier.

Vanuit de boot was macro toch wat lastig te zien, dus Carlos stopte even verderop langs de weg. Normaal zouden we er naartoe zijn gewandeld, maar daar was het nu te laat voor. Macro zijn ook de ronde huizen van de chachapoyas, maar deze zijn beter bewaard dan in kuelap. Vanaf de weg waren ook enkele versieringen op de huizen zichtbaar.

Daarna zijn we doorgereden naar chachapoyas  (de stad), waar we vroeg gingen slapen.

Vrijdag 2 augustus: gescheiden wegen

Antoine voelt zich vandaag niet lekker en besluit in het hotel te blijven. Gelukkig kunnen we de kamer aanhouden tot 19:00, dan moeten we vertrekken richting het busstation. Ik ga vandaag dus alleen mee met de excursie. Gids John en chauffeur mister Nelson komen me om 5:00 ophalen. We moeten eerst zo’n 2,5 uur rijden over hobbelige wegen tot we bijna bij vallei Huaya Belen zijn. Wanneer de zon opkomt stappen we even uit om van de mooie uitzichten te genieten en een stukje langs het bos te lopen op zoek naar vogels, maar die laten zich hier ook lastig zien.

Dan rijden we door naar de vallei zelf, die nog gedeeltelijk in de schaduw ligt en daar wit is van de vorst. De auto geeft twee graden Celcius aan. Mister Nelson stopt de auto aan de zonnige kant en daar eten we ons ontbijt. Daarna rijden we nog een stukje verder, met wederom prachtige uitzichten. Je kunt hier foto’s blijven maken! 

Daarna gaan we terug naar de vallei, die nu volledig in de zon lig. Het is echt een prachtig zicht met de rivier die zich als een slang door het landschap beweegt. Er staan veel koeien te grazen, waardoor het net Zwitserland lijkt. Mister Nelson en John genieten ook want ze maken net zoveel foto’s als ik. Er gaan niet zo vaak excursies naar deze plek, jammer, want het is er prachtig.

Daarna rijden we over de hobbelwegen terug naar het dorp Cruz Pata waar we de wandeling starten naar de sarcofagen van Karajia. Na een stuk bergafwaarts zijn ze dan eindelijk te zien. Heel duidelijk zijn de zes grote sarcofagen die lijken op de figuren van Paaseiland. Oorspronkelijk waren het er waarschijnlijk meer, maar deze zijn met de tijd verloren gegaan. Elke sarcofaag bevat 1 lichaam in foetuspositie. Deze sarcofagen zijn Van de Chachapoyas. Boven 1 sarcofaag is een menselijke schedel te zien, wat waarschijnlijk aangeeft dat het om een heldhaftige krijger gaat. De andere sarcofagen hadden dit waarschijnlijk ook, maar ook deze zijn verloren gegaan.

Wanneer we een stukje verder lopen is een tweede groep sarcofagen zichtbaar. Deze hebben een heel ander vorm, maar zijn ook van de Chachapoyas. Er zijn nog twee andere groepen op deze plek. 1 groep is helaas helemaal verloren gegaan. Van de andere groep is nog 1 sarcofaag over. Ook deze heeft weer een andere vorm, shellshape noemt John het. Die laatste is wel het moeilijkste om te spotten, het heeft me een tijdje gekost. 

Daarna zijn we teruggelopen naar boven waar mister Nelson al stond te wachten. In zo’n anderhalf uur zijn we teruggereden naar Chachapoyas. Om 19 uur werden we opgehaald en naar het busstation gebracht. Pamela (van gisteren) ging met ons mee om kaartjes te regelen en ons uit te zwaaien. De stoelen van de bus waren zeer luxe, een soort bussiness klas van het vliegtuig. Toch is het lastig slapen (voor mij dan) met die bochtige wegen.

Zaterdag 3 augustus: het is niet allemaal goud dat blinkt

Om 6 uur kwam de de bus aan in Chiclayo. Gids Arturo en chauffeur elmer stonden ons al op te wachten. We gingen eerst even naar een hotel in de stad voor een ontbijt en even op te frissen. We waren allebei een beetje gaar van de rit en de korte nacht(en). Daarna zijn we doorgereden naar het Pomac forest. Dit is een beschermd gebied, er is namelijk al veel bosgebied vernietigd voor landbouwgrond (met name suikerriet en rijst hier). In het bos hebben we een paar korte wandelingen gemaakt, met onder andere uitzicht op een piramide. Piramides hier zien niet zo uit als die in Egypte, deze piramides zijn van klei en zijn vlak van boven. De meeste zijn behoorlijk aangetast door weersomstandigheden, maar je ziet nog wel dat het iets is dat door mensen gemaakt is.

Daarna zijn we naar een familie gegaan die inheemse katoen verbouwd. Naast de katoen verbouwen ze ook een soort kalebas (loche), die in deze regio het beste van heel het land is. Van de katoen zijn meerdere kleuren. Ten tijde van de Spanjaarden mocht alleen de witte worden verbouwd, maar nu is dat gelukkig niet meer. De vrouwen van de gemeenschap laten ons zien (en we moeten helpen) dat na het plukken de zaadjes verwijderd moeten worden. Daarna wordt het katoen platgeslagen en kan er garen van worden gesponnen (nog best lastig!) en dat kan vervolgens gebruikt worden om spullen te maken met het heupweefgetouw. Het is hard werken, dat is wel duidelijk.

Vervolgens bezoeken we het museum of the royal tombs of sipan. Dit museum bevat de meest belangrijke artefacten die gevonden zijn Sipan in 1987. Er mogen in het museum geen foto’s gemaakt worden omdat elektronische apparaten de artefacten kunnen aantasten. Arturo leidt ons door het museum. De tombes zijn dus ontdekt in 1987. 1 tombe was aangetast door plunderaars, maar toen men verder ging graven vond men een graf van een man met afgehakte voeten. Dit was een bewaker van een ander belangrijk graf. Verder graven werd het complete graf van de heer van Sipan ontdekt. In het museum zijn foto’s te zien van de artefacten zoals ze ontdekt zijn en de gerestaureerde artefacten. Veel dingen waren namelijk verguld koper, wat natuurlijk geoxideerd was gedurende de tijd. Na restauratie lijkt het net goud, maar dat is het dus niet. In het graf van de heer van sipan zijn veel dingen ontdekt, zoals oorringen, 11 kettingen, keramische spullen, kronen, neusringen en nog wel andere dingen. De meeste dus gemaakt van puur goud, zilver of koper. Dit gaf aan dat het een hoog persoon was bij de Moche bevolking. Samen met de heer waren zes andere mensen begraven: 3 vrouwen (waarschijnlijk zijn vrouw en concubines), 2 mannen (waarschijnlijk krijgers) en een kind. Daarnaast ook nog lama’s en een hond.

Naast de heer van Sipan zijn ook nog andere tombes ontdekt. Eentje van een priester en eentje van de ‘old lord of sipan’. Er is nog steeds onderzoek bezig op de plek, dus kans is aanwezig dat er nog meer tombes ontdekt worden.

Het was een heel mooi museum om te zien. Het is ongelofelijk welke bewerkingen (de Moche leefde van 100-700 na Christus) deze mensen konden doen. Na het bezoek zijn we doorgereden naar het hotel in Tucume. Dit hotel is in Moche stijl gebouwd en heeft zelfs een piramide in de achtertuin.

Zondag 4 augustus: langs de kust

Na een lekker ontbijt in het prachtige hotel werden we aan het eind van de ochtend opgehaald en naar het busstation van Chiclayo gebracht. Hier hadden we om 12:30 de directe bus naar Trujillo. Deze deed er ongeveer vier uur over. We reden een groot stuk door droog land, dat wel de woestijn van Namibië leek. Verder waren er ook grote gebieden met avocado bomen, die voor export bestemd waren. Arturo (die met ons mee reisde) vertelde dat hier vroeger net zo’n bos was als Pomac forest, maar dat dit heeft moeten wijken voor de landbouw. Ook de oude chimu stad farfan heeft moeten wijken voor de aanleg van deze weg, die deel uitmaakt van de panamerican highway.

Rond half vijf kwamen we aan in Trujillo waar chauffeur Angel al op ons stond te wachten. Hij bracht ons naar het kustplaatsje van Trujillo, genaamd Huanchaco. Hier hebben we een hotel dat aan de zee ligt. Stel je niet veel wit strand met blauwe lucht voor want het is hier net zo bewolkt als in Lima. Het is wel een favoriete plek voor surfers, want die zijn hier volop te vinden. We hebben nog een stukje langs de boulevard gelopen, waar we ook de bekende caballitos de totora zagen staan. Dit zijn rieten (totora riet) boten die lokale mensen gebruiken om te vissen. Natuurlijk moeten we ook ceviche eten hier langs de kust, dus dat hebben we ook gedaan.

Maandag 5 augustus: klei in het groot

Vandaag was het weer tijd om kennis te maken met de culturen die hier geleefd hebben. We beginnen met de chimu cultuur en hun hoofdstad chan chan. De chimu cultuur kwam na de moche cultuur en voor de inka’s. Chan chan is een groot complex van wel 9 citadels, waarvan 1 te bezoeken is. Elke keer wanneer de koning stierf werd de citadel verlaten en werd er een nieuwe gebouwd, vandaar dat dit zo’n groot complex is. We komen binnen op een groot plein dat relatief brede ingangen heeft, een teken dat het normale volk hier ook kon komen. We zien versieringen langs het plein, eekhoorns met drie of vier strepen (mannetje of vrouwtje), deze zijn gedeeltelijk gerestaureerd. 

Daarna lopen we naar het gedeelte waar kleine kamers te zien waren die ook versierd waren met diverse symbolen, zoals vissen en pelikanen (link naar de zee). Daarnaast waren er ook ruitvormige structuren (lijkend op een visnet) te zien, die naast decoratie ook als ventilatie diende.

Verder zien we een soort terrassen waarbij het onderste terras het meeste water had en ook in de nacht diende als spiegel van de hemel (de maan was belangrijk voor dit volk). Door meerdere van deze te hebben konden de chimu lange belegeringen aan, ook omdat de stad erg goed ommuurd was en een soort labyrint was, met vaak erg smalle gangen.

Er waren ook kamers voor voedselopslag. Deze waren goed gescheiden van elkaar zodat er geen ziektes konden ontstaan. Chan chan bestaat volledig uit adobe, wat uit zand, water, klei en organische materialen bestaat. Vandaar dat ook een gedeelte overdekt is, ter bescherming tegen de weerscomstandigheden.

Na deze indrukwekkende Chimu stad gingen we terug in de tijd naar de Moche cultuur en wel naar de Huaca de Luna. Deze piramide tempel had een religieus doel. In de buurt ligt ook de Huaca del Sol, deze een administratief doel, maar is niet te bezoeken. Tussen de twee piramides woonde het gewone volk. 

In tegenstelling tot chan chan heeft hier geen restauratie plaats gevonden, maar zijn de indrukwekkende fresco’s en muurschilderingen nog in originele staat. In de tempel werden veel menselijke offeringen gedaan. Deze mensen waren vaak soldaten van legers die verslagen waren. Wanneer ze gewond waren, moesten ze eerst beter worden voor ze geofferd werden. De huaca ligt naast de heilige berg, van deze berg werden de mensen waarschijnlijk afgegooid.

De piramide bestaat uit zo’n acht bouwlagen en er werd over oude lagen heengebouwd, wat betekent dat er maar een klein gedeelte zichtbaar is en er waarschijnlijk nog veel verborgen is.

Hierna hebben we nog een show van caballos peruanos bezocht. We vielen een beetje midden in de show, waardoor ik wat minder foto’s heb. De show was evengoed erg mooi en indrukwekkend. De Peruaanse paarden hebben een speciale manier van lopen. In de show werden verschillende dansstijlen en rijkunsten getoond.

Hierna hadden we nog een vrije middag in Huanchaco. We hebben onder genot van een klein zonnetje genoten van de activiteit aan de boulevard

Rond 21:00 werden we weer opgehaald door Angel en naar het busstation van Trujillo gebracht. Dit leek wel een vliegveld. Er vertrokken veel bussen van verschillende maatschappijen. Wij moesten de bus van Movil Tours hebben die om 22:20 naar Huaraz vertrok.

Dinsdag 6 augustus: terug de bergen in

De bus kwam rond 6 uur aan in Huaraz. Daar werden we opgehaald en naar het hotel gebracht. De kamers was nog niet beschikbaar, dus we zijn even de stad in gelopen en zijn wat gaan ontbijten bij het California Cafe. Dit is een echt berghikers gebied. Overal zie je mensen met backpacks, wandelstokken en klimmateriaal. Na het ontbijt hebben we nog even op het Plaza de Armas gezeten om op te warmen in de zon. Het is hier behoorlijk koud in de nacht, maar zodra de zon komt warmt het snel op. Ineens hoorden we knallen (vuurwerk) en muziek. Er bleek een processie langs te komen met veel dansers en bands. Heel mooi om te zien!

In de middag zijn we terug naar het hotel gelopen en hebben de bagage herpakt, omdat we maar een klein gedeelte meenemen naar Vicos. Het hotel heeft een dakterras waarop je een goed zicht hebt op de Cordillera Blanca, de witte bergtoppen om Huaraz, waaronder de Huascaran, de hoogste berg van Peru, 6768 meter.

Woensdag 7 augustus: een busje vol

We werden vandaag rond 9:00 opgehaald door Bruno. Bruno is de zoon van Pablo, in wiens huis we de komende twee nachten zullen verblijven. Daarvoor moesten we natuurlijk wel eerst daar komen. We zijn eerst naar het busstation van Huaraz gelopen om daar een collectivo (een minibusje) te pakken richting Carhuaz. In de buurt van Anta zijn we uitgestapt en hebben een volgend busje gepakt richting Vicos. Dit busje zat vol met oude vrouwtjes, die op woensdag inkopen gaan doen op de markt. Na een stukje gereden te hebben zijn we uitgestapt en hebben nog een stukje gelopen naar het huis waar Pablo en zijn gezin woont. Pablo zelf was niet thuis, hij is druk met werkzaamheden voor de gemeente (hij is de burgemeester), maar we maakte kennis met zijn vrouw Lucy en zijn dochters Andrea en Deysi. De oudste dochter Mayeli was in Lima. Na gesettled te zijn in ons eigen bungalowtje kregen we een heerlijke lunch.

Na de lunch hebben we een wandeling gemaakt met Bruno (en de hond Shadow die ons altijd volgde) om de omgeving rond het huis te bekijken. Er is veel landbouw hier, maar ook opvallend veel eucalyptus bomen.

Na de wandeling hebben we even rustig aan gedaan en tegen de avond zijn we nog langs het waterkanaal gelopen om op een heuvel naar de zonsondergang te kijken. De omgeving is hier prachtig, met de witte bergtoppen overal om ons heen.

Toen de zon onder was koelde het wel weer behoorlijk af, maar het was tijd om brood te bakken. Lucy had zelf het deeg gemaakt (hier kun je niet zomaar naar de supermarkt) en wij mochten de vormen maken. Bruno maakte daarna nog pizza van wat over was. Een mooie afsluiter van de avond.

Donderdag 8 augustus: wandelen en spelletjes spelen

Na een koude nacht was het in de ochtend alweer snel warm. Na het ontbijt zijn we een stukje gaan wandelen met Bruno. Uiteindelijk was het een wandeling van ruim 10 km langs landbouwveldjes en kleine dorpen. Mensen werken hard hier, en dat allemaal met de hand, maar ook met hulp van mensen uit de gemeenschap.

Na de wandeling hebben we vooral spelletjes gespeeld met de meisjes en gepraat met Pablo in ons beste Spaans, maar volgens mij ging dat wel redelijk goed. Een lekker relaxte dag dus.

Vrijdag 9 en zaterdag 10 augustus: afscheid nemen

De laatste dag was helaas alweer aangebroken. Maar niet voor we nog een heerlijke lunch gegeten hebben, gemaakt door Lucy. Het was het traditionele gerecht Pachamanca.

Daarna was het echt tijd om te gaan. Met de collectivos waren we rond 17 uur terug in Huaraz, waar we om 23:00 vertrokken met de bus naar Lima. Dit was echt een superdeluxe bus met stoelen die 180 graden plat konden. Het was wel de eerste keer dat we op de tweede verdieping zaten, ook nog eens helemaal vooraan. Dit in combinatie met bewegen om een flesje water te pakken en de bochtige bergwegen waren niet goed voor mij. Gelukkig ging het allemaal net goed, maar ik heb niet heel veel geslapen. In Lima werden we opgehaald door Walter en naar ons “huis” in Lima gebracht. Hier hebben we even geslapen en hebben in de middag nog wat souvenirs geshopt. Rond vier uur werden we weer opgehaald en naar het vliegveld gebracht. Toen was de reis echt voorbij. We hebben genoten van dit prachtige en diverse land met zijn vriendelijke mensen. We hebben geweldige gidsen en chauffeurs gehad, die ons veel hebben geleerd over de diverse culturen die in Peru hebben geleefd. Het zijn echt niet alleen de Inca’s die hier veel invloed hebben gehad, maar ook heel veel anderen.